Twoje życie stało się otwartą księgą, czyli recenzja książki Edwarda Snowdena "Pamięć nieulotna"

 "Nawet jeśli nie szukałeś żadnych dodatkowych informacji w internecie, to rząd i tak może z łatwością dowiedzieć się o tym, że czytałeś tę książkę"

Czytając daną książkę, nie zamierzamy przecież informować całego świata, że właśnie oddajemy się lekturze (chyba, że wynika to z naszej pracy zawodowej lub hobby, które pochłania nasz wolny czas), jednak we współczesnym świecie to wystarczy, by trafić do systemu przechowywania danych z naszego życia. Niezależnie od tego, czy była to wersja papierowa książki, czy elektroniczna pobrana z sieci, nasza osoba została skojarzona z szeregiem unikalnych identyfikatorów: adresem e-mail, numerem telefonu i adresem IP komputera, z którego skorzystaliśmy. Jeśli korzystamy z internetu, przeglądamy różne strony, robimy zakupy, zamawiamy dania na wynos, czy też sprawdzamy repertuar w lokalnym kinie, trafiamy do świata najnowszej technologii, której twórcy roszczą sobie prawo do bycia naszym nadzorcą. Nieważne, gdzie przebywamy i co robimy - nasze życie stało się otwartą księgą, ponieważ masowa inwigilacja na stałe towarzyszy nam w codziennych czynnościach. Powinniśmy być nieustannie świadomi stwarzanych przez nią zagrożeń oraz szkód, które zdołała dotąd wyrządzić.

Edward Snowden, inżynier systemów informatycznych, były agent Centralnej Agencji Wywiadowczej (CIA) oraz pracownik kontraktowy Agencji Bezpieczeństwa Narodowego (NSA) postanowił zwrócić uwagę ludzi na wspomniane zagrożenia, w 2013 roku zaszokował świat, odchodząc z amerykańskiego wywiadu i ujawniając, że rząd USA w tajemnicy pracuje nad metodami przechwytywania i rejestrowania wszystkich rozmów telefonicznych, wiadomości tekstowych i e-maili. Sześć lat po tym zdarzeniu, Edward Snowden w swojej książce "Pamięć nieulotna" po raz pierwszy ujawnił, jak sam pomagał tworzyć system nadzoru społeczeństwa oraz jak zdecydował się zostać sygnalistą, który w efekcie trafił na wygnanie jako głos sumienia współczesnego internetu.

W perspektywie międzynarodowej ujawnione przez Snowdena informacje i ważne dokumenty przyczyniły się do debaty na temat szpiegowania nie tylko w USA, ale również w krajach, które miały długą historię nadużyć popełnianych wobec swoich obywateli. Dzisiaj internet jest o wiele bardziej bezpieczny niż w 2013 roku. Wzrosła świadomość stosowania aplikacji i narzędzi szyfrujących, udaje się likwidować luki między prawem a techniką poprzez stosowanie odpowiednich narzędzi do ochrony podstawowych wolności obywatelskich.

Książka "Pamięć nieulotna" Edwarda Snowdena składa się z dwóch części. Pierwsza opowiada o młodzieńczych latach autora, zafascynowanego technologią chłopca, który po raz pierwszy zhakował swoją szkołę, a właściwie program nauczania, by pozbyć się przymusu odrabiania prac domowych. Zaczynał będąc na samym dole technologicznej hierarchii, szukając okazji do udowodnienia, że nie ma rzeczy niemożliwych.  Zafascynowany internetem lat dziewięćdziesiątych XX wieku, który wówczas otwierał niczym nie skrępowane możliwości, powoli zdobywał szlify w sektorze informatycznym. Po zamachach z 11 września 2001 r., Snowden rozpoczął karierę wywiadowczą.

Uczestniczył w wielu szkoleniach, które w większości dotyczyły zagadnień związanych z możliwościami technologii, które można wykorzystać do pracy na rzecz rządu Stanów Zjednoczonych. Zważywszy na zamerykanizowany charakter światowej infrastruktury łącznościowej, powinno być oczywiste, że rząd USA posunie się do masowej inwigilacji. Jednak dla młodego wówczas Snowdena nie było to tak jednoznaczne. Odkrycie prawdy o działaniach służb wywiadowczych stało się dla niego wyjątkowo przykre - zrozumiał, że dał się oszukać.

Druga połowa książki "Pamięć nieulotna" poświęcona jest zdarzeniom, które mogłyby stanowić kanwę thrillera szpiegowskiego z Edwardem Snowdenem w roli głównej. Latem 2013 roku nasz bohater przekazał część informacji i tajnych dokumentów osobom ze świata dziennikarskiego i filmowego w pokoju hotelowym w Hongkongu. Przy okazji ujawnił swoją tożsamość, co spowodowało, że nie był już bezpieczny. Dzisiaj mieszka w "nieujawnionym miejscu pobytu" w Rosji, pełniąc funkcję prezesa zarządu Fundacji Wolności Prasy. Poszukiwany przez władze USA pod zarzutem ujawnienia tajemnic państwowych i szpiegostwa, prawdopodobnie nigdy nie wróci do kraju. 

"Pamięć nieulotna" to książka, która ujawnia wiele danych wywiadowczych oraz przybliża pracę współczesnych szpiegów. Napisana przez człowieka, który uważany jest za postać kontrowersyjną (patriota czy zdrajca?), skłania do refleksji nad naszym bezpieczeństwem, szczególnie podczas korzystania z zasobów sieci internetowej. Niezależnie od tego, jaki będzie nasz osąd nad uczynkami Edwarda Snowdena, warto przeczytać to, co sam nam przekazuje w swojej autobiografii. 

"Pamięć nieulotna" opisuje nasze miejsce w świecie współczesnej technologii, która daje nam wiele wspaniałych możliwości rozwoju, ale sprawia również, że nie zawsze możemy czuć się bezpiecznie.

Tytuł: "Pamięć nieulotna"

Autor: Edward Snowden

Przekład: Michał Jóźwiak, Michał Strąkow, Bożena Jóźwiak

Liczba stron: 432

Rok wydania: 2019

Wydawnictwo: Insignis